Mezhepler Tarihi yüksek lisans-doktora öğrencisine okuma tavsiyesi

Her zaman aklımıza takılan bir şey olduğunda geri dönüp bakabileceğimiz el kitaplarımız olmalı.


İslam Mezhepleri Tarihi,  ed. Mehmet Saffet Sarıkaya, Mehmet Ümit, Nobel Akademik Yayıncılık

İslam Mezhepleri Tarihi -El Kitabı, Editörler: Hasan Onat, Sönmez Kutlu, Ankara; Grafiker Yayınları, 2012.

 

Metedoloji, konular, sorunlar, kaynaklar… temel giriş bilgileri için:

Sönmez Kutlu, Mezhepler Tarihine Giriş, İstanbul, Değerler Eğitimi Merkezi, 2008.   204 s.

Mehmet Ali Büyükkara, “Bir Bilim Dalı Olarak İslâm Mezhepleri Tarihi ile İlgili Metodolojik Problemler”, İslâmî İlimlerde Metodoloji: Usûl Mes’elesi 1, İstanbul, Ensar, 2005, (s. 441-491

 

İslam mezhepleri tarihi yüksek lisans ve doktora öğrencisi kronoloji bilinci taşımalıdır. Ne zaman? Aynı dönemde diğer mezhepler ne durumda? Bunun için baştan sona tekrar tekrar okunabilecek el kitabımız:

Henry Laoust, İslam’da Ayrılıkçı Görüşler, Çev.: E. Ruhi Fığlalı, Sabri Hizmetli,  İstanbul, Pınar Yayınları, 1999.        496 s., 2017,   638 s.

John Obert Voll, İslam: Süreklilik ve Değişim, I-II, İstanbul: Yöneliş Yayınları, 1991.

 

İlk dönem ile ilgili birikimli olmak gerekir. Bunun için hala klasiğimiz ve birçok ilki barındıran el kitabımız:

W. Montgomery Watt, İslâm Düşüncesinin Teşekkül Devri, Çev.: Ethem Ruhi Fığlalı, Ankara Sar- kaç Yay., 2010,            480 s.

 

 Kaynak bilgisi olmalıdır.

editör Halil İbrahim Bulut, Mezheplere Göre Klasik Kaynaklar Ve Özellikleri, İstanbul, Ensar Neşriyat, 2018.         350 s.

Kadir Gömbeyaz, İslam Literatüründe İtikâdî Fırka Tasnifleri,  Doktora.-- Uludağ Üniversitesi Temel İslâm Bilimleri Anabilim Dalı İslâm Mezhepleri Tarihi Bilim Dalı, Bursa, 2015. XV, 345 s.

 

Sorulara kısa cevaplar:

Mehmet Ümit, Âdem Arıkan ve Osman Aydınlı, Mezhepler Konusunda Bilinmesi Gereken 88 Soru, İstanbul, Beyan Yayınları, 2019, 320 s.

 

Her mezhep ile ilgili mümkünse basılmış bir doktora tezi okunmalıdır:

 

Hariciler

Adnan Demircan, Haricilerin Siyasi Faaliyetleri, 2.bs., İstanbul, Beyan Yayınları, 2015.

Salim b. Zekvan, es-Sire: Bir Harici / İbadi Klasiği, çev. Harun Yıldız, Ankara, Ankara Okulu, 2016.


Mürcie

Sönmez Kutlu, Türklerin İslamlaşma Sürecinde Mürcie ve Tesirleri, Ankara, Türkiye Diyanet Vakfı, 2010.

 

Mutezile:

Osman Aydınlı, Doğuşundan Büyük Selçuklulara Mu‘tezile Ekolü Tarihi ve Öğretisi, İstanbul 2018.

Muharrem Akoğlu, Mihne Sürecinde Mu‘tezile, İstanbul, 2006.

 

Şîa

 Hasan Onat, Emeviler Devri Şii Hareketleri Ve Günümüz Şiiliği, İstanbul, Endülüs Yayınları, 2016.

en-Nevbahti, Kummî, Şiî Fırkalar, çeviren: Hasan Onat ve diğerleri, Ankara, Ankara Okulu, 2004.

 

Zeydiyye

Yusuf Gökalp, “Zeydilik ve Yemen'de Yayılışı”, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı İslam Mezhepler Tarihi Bilimdalı, Ankara 2006.

Yusuf Gökalp, “İmamet Nazariyesi Bağlamında Zeydiyye’nin İmamiyye’ye Yönelik Eleştirileri”, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 14:1, 2014, 1, s. 89-126.

Hasan Yaşaroğlu, Taberistan Zeydîleri, Gümüşhane Üniversitesi, 2012.

 

İsmailiyye

Farhad Daftary, İsmaililer: Tarih ve Öğretiler, çev. Erdal Toprak, İstanbul, Doruk, 2005.

Muzaffer Tan, İsmailiyye`nin Teşekkül Süreci, (Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri (İslam Mezhepleri Tarihi) Anabilim Dalı, Ankara, 2005.

Ali Avcu, Karmatîler'in Doğuşu ve Gelişim Süreci, (Doktora Tezi),  Ankara Üniversitesi Temel İslâm Bilimleri Anabilim Dalı İslâm Mezhepleri Tarihi Bilim Dalı, 2009.

Ata Melik Cüveyni, Tarih-i Cihangüşa, Çev. Mürsel Öztürk, Ankara, Türk Tarih Kurumu, 2013, s. 546.

 

Dürzilik

Muzaffer Tan, “Geçmişten Günümüze Dürzîlik”, e-Makâlât Mezhep Araştırmaları, V, sayı: 2, 2012, s. 61-82.

 

İsnâaşeriyye

Etan Kohlberg, İmamiyye’den İsnaaşeriyye’ye, çeviren Cemil Hakyemez, Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 2005, cilt: V, sayı: 3, s. 288-301

Metin Bozan, İmamiyye Şiası’nın Peygamberlik ve İmamet Anlayışlarının Mukayesesi, Dinî Araştırmalar, 2006, cilt: IX, sayı: 26, s. 95-112

Ahmet Güner, “Şiî Yüzyılında Yahut Büveyhiler Devrinde Bağdat’tan Bazı Yansımalar”, İslam Medeniyetinde Bağdat (Medînetü’s-Selâm), İstanbul, 2011, I, s. 151-170.

Adem Arıkan, İsnâaşeriyye’nin Temel Eserleri ve Fırak Kaynakları, Mezheplere Göre Klasik Kaynaklar ve Özellikleri, 2018, s. 193-319.

  

Matüridilik

Mehmet Kalaycı, Tarihsel Süreçte Eşarilik Maturidilik İlişkisi, Ankara, Ankara Okulu, 2013.

Ulrich Rudolph, Maturidi: Semerkant’ta Ehl-i Sünnet Kelamı, çev. Özcan Taşçı, İstanbul, Litera Yayıncılık, 2016.

Mehmet Kalaycı, “İmam Mâturîdî ve Mâturîdî Kelamcılığının Yeniden Keşfedilmesinde Eşarîliğin Rolü”, Eski Yeni, 25, 2012, s. 31-38.

 

 

Vehhâbîlik

Mehmet Ali Büyükkara, İhvan’dan Cüheyman’a Suudi Arabistan ve Vehhabilik, İstanbul: Rağbet Yayınları, 2016.

Kerime Cesur, Vehhâbî Hareketinin Ortaya Çıkışı ve Fıkıh Düşüncesinin Oluşumu, (Yayınlanmamış Dok-tora), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İslam Hukuku Bilim Dalı, İstanbul, 2013