Mezhepler
Tarihi yüksek lisans-doktora öğrencisine okuma tavsiyesi
Her zaman aklımıza takılan bir şey olduğunda
geri dönüp bakabileceğimiz el kitaplarımız olmalı.
İslam Mezhepleri Tarihi, ed. Mehmet Saffet Sarıkaya, Mehmet Ümit, Nobel Akademik Yayıncılık
İslam Mezhepleri Tarihi -El Kitabı, Editörler: Hasan Onat, Sönmez Kutlu, Ankara; Grafiker Yayınları, 2012.
Metedoloji, konular, sorunlar, kaynaklar… temel
giriş bilgileri için:
Sönmez Kutlu, Mezhepler Tarihine Giriş, İstanbul,
Değerler Eğitimi Merkezi, 2008. 204 s.
Mehmet Ali Büyükkara, “Bir Bilim Dalı Olarak
İslâm Mezhepleri Tarihi ile İlgili Metodolojik Problemler”, İslâmî İlimlerde
Metodoloji: Usûl Mes’elesi 1, İstanbul, Ensar, 2005, (s. 441-491
İslam mezhepleri tarihi yüksek lisans ve
doktora öğrencisi kronoloji bilinci taşımalıdır. Ne zaman? Aynı dönemde diğer
mezhepler ne durumda? Bunun için baştan sona tekrar tekrar okunabilecek el
kitabımız:
Henry Laoust, İslam’da Ayrılıkçı Görüşler,
Çev.: E. Ruhi Fığlalı, Sabri Hizmetli,
İstanbul, Pınar Yayınları, 1999. 496
s., 2017, 638 s.
John Obert Voll, İslam: Süreklilik ve Değişim,
I-II, İstanbul: Yöneliş Yayınları, 1991.
İlk dönem ile ilgili birikimli olmak gerekir.
Bunun için hala klasiğimiz ve birçok ilki barındıran el kitabımız:
W. Montgomery Watt, İslâm Düşüncesinin
Teşekkül Devri, Çev.: Ethem Ruhi Fığlalı, Ankara Sar- kaç Yay., 2010, 480 s.
Kaynak
bilgisi olmalıdır.
editör Halil İbrahim Bulut, Mezheplere Göre
Klasik Kaynaklar Ve Özellikleri, İstanbul, Ensar Neşriyat, 2018. 350 s.
Kadir Gömbeyaz, İslam Literatüründe İtikâdî
Fırka Tasnifleri, Doktora.-- Uludağ
Üniversitesi Temel İslâm Bilimleri Anabilim Dalı İslâm Mezhepleri Tarihi Bilim
Dalı, Bursa, 2015. XV, 345 s.
Sorulara kısa cevaplar:
Mehmet Ümit, Âdem Arıkan ve Osman Aydınlı,
Mezhepler Konusunda Bilinmesi Gereken 88 Soru, İstanbul, Beyan Yayınları, 2019,
320 s.
Her mezhep ile ilgili mümkünse basılmış bir
doktora tezi okunmalıdır:
Hariciler
Adnan Demircan, Haricilerin Siyasi Faaliyetleri, 2.bs., İstanbul, Beyan Yayınları, 2015.
Salim b. Zekvan, es-Sire: Bir Harici / İbadi
Klasiği, çev. Harun Yıldız, Ankara, Ankara Okulu, 2016.
Mürcie
Sönmez Kutlu, Türklerin İslamlaşma Sürecinde
Mürcie ve Tesirleri, Ankara, Türkiye Diyanet Vakfı, 2010.
Mutezile:
Osman
Aydınlı, Doğuşundan Büyük Selçuklulara
Mu‘tezile Ekolü Tarihi ve Öğretisi, İstanbul
2018.
Muharrem Akoğlu, Mihne
Sürecinde Mu‘tezile, İstanbul, 2006.
Şîa
Hasan Onat, Emeviler Devri Şii Hareketleri Ve Günümüz Şiiliği, İstanbul, Endülüs Yayınları, 2016.
en-Nevbahti,
Kummî, Şiî Fırkalar, çeviren: Hasan Onat ve diğerleri, Ankara, Ankara Okulu,
2004.
Zeydiyye
Yusuf Gökalp, “Zeydilik ve Yemen'de Yayılışı”,
(Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı İslam Mezhepler Tarihi Bilimdalı, Ankara
2006.
Yusuf Gökalp, “İmamet Nazariyesi Bağlamında Zeydiyye’nin İmamiyye’ye Yönelik Eleştirileri”, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 14:1, 2014, 1, s. 89-126.
Hasan Yaşaroğlu, Taberistan Zeydîleri,
Gümüşhane Üniversitesi, 2012.
İsmailiyye
Farhad Daftary, İsmaililer: Tarih ve Öğretiler, çev. Erdal Toprak, İstanbul, Doruk,
2005.
Muzaffer Tan, İsmailiyye`nin Teşekkül Süreci,
(Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam
Bilimleri (İslam Mezhepleri Tarihi) Anabilim Dalı, Ankara, 2005.
Ali Avcu, Karmatîler'in Doğuşu ve Gelişim Süreci, (Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Temel İslâm Bilimleri Anabilim Dalı İslâm Mezhepleri Tarihi Bilim Dalı, 2009.
Ata Melik Cüveyni, Tarih-i Cihangüşa, Çev. Mürsel Öztürk, Ankara, Türk Tarih Kurumu,
2013, s. 546.
Dürzilik
Muzaffer Tan, “Geçmişten Günümüze Dürzîlik”, e-Makâlât
Mezhep Araştırmaları, V, sayı: 2, 2012, s. 61-82.
İsnâaşeriyye
Etan Kohlberg, İmamiyye’den İsnaaşeriyye’ye, çeviren Cemil Hakyemez, Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 2005, cilt: V, sayı: 3, s. 288-301
Metin Bozan, İmamiyye Şiası’nın Peygamberlik ve İmamet Anlayışlarının Mukayesesi, Dinî Araştırmalar, 2006, cilt: IX, sayı: 26, s. 95-112
Ahmet Güner, “Şiî Yüzyılında Yahut Büveyhiler
Devrinde Bağdat’tan Bazı Yansımalar”, İslam Medeniyetinde Bağdat
(Medînetü’s-Selâm), İstanbul, 2011, I, s. 151-170.
Adem Arıkan, İsnâaşeriyye’nin Temel Eserleri ve Fırak Kaynakları, Mezheplere Göre Klasik Kaynaklar ve Özellikleri, 2018, s. 193-319.
Matüridilik
Mehmet Kalaycı, Tarihsel Süreçte Eşarilik
Maturidilik İlişkisi, Ankara, Ankara Okulu, 2013.
Ulrich Rudolph, Maturidi: Semerkant’ta Ehl-i
Sünnet Kelamı, çev. Özcan Taşçı, İstanbul, Litera Yayıncılık, 2016.
Mehmet Kalaycı, “İmam Mâturîdî ve Mâturîdî Kelamcılığının Yeniden Keşfedilmesinde Eşarîliğin Rolü”, Eski Yeni, 25, 2012, s. 31-38.
Vehhâbîlik
Mehmet Ali Büyükkara, İhvan’dan Cüheyman’a
Suudi Arabistan ve Vehhabilik, İstanbul: Rağbet Yayınları, 2016.
Kerime Cesur, Vehhâbî Hareketinin Ortaya Çıkışı
ve Fıkıh Düşüncesinin Oluşumu, (Yayınlanmamış Dok-tora), Marmara Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü İslam Hukuku Bilim Dalı, İstanbul, 2013
